8

A fourth notice sheds further light on Aldrovandi’s book. In a paper entitled "Praefatio ad lectorem in librum de statuis", recently found among Aldrovandi's papers and dated to the last decade of the sixteenth century, Aldrovandi records that he discussed antiquities with Lucio Mauro in Ziletti's officina, and that he presented his manuscript to Ziletti before leaving Rome in May 1550, requesting Ziletti not to publish the work. Ziletti, however, encouraged by numerous gentlemen, published Aldrovandi's text without the author's knowledge ("me inconscio"), in the hopes of finding a larger market for the work of Lucio Mauro, Le antichità della città di Roma, to which Aldrovandi’s Delle Statue was appended. [FN 9]

FN 9: See Carrara (n. 7 supra), Appendix, p. 50: "Cum essem Romae anno Iubilaei 1550 et il illa sede vacante trium mensium piae memoriae Pauli III summi pontificis, ne ocio marcescerem cum studium publicum quiesceret, diu noctuque antiquitates romanas scrutari volui multaque animadverti, Et cum Lucius Maurus delectaretur etiam his antiquitatibus, pre numero me alloquebatur in officina Iordanis Ziletti bibliopolae, et cum illum admonuissem de multisque quae spectabant ad antiquitates Romanas, quas ego adverteram, libenter illi hunc librum de antiquitatibus Romae tradidi, nec volui animum aplicare ut aliquid ederem de antiquitatibus urbis, cum me non lateret multos de his scripsisse, sed applicatum maxime habebam ad scribendam historiam de statuis Romanis, et praesertim voluptatis causa, non ut ederem; et cum complevissem hoc opus de statuis, de quibus nullus scripserat, nisi de quibusdam simulacris publicis (quantum vero laborem susceperim nemo est qui credat propter inquisitionem domorum et aedium quae in variis locis Romae sita sunt), peracto hoc labore, discedens Roma eodem anno in mense Maio precibus Iordanis Zileti hoc opusculum illi donavi et reliqui, rogans tamen ut non imprimeret. Ille tamen, cum multis viris praeclaris hoc opusculum ostendisset (rogarunt illum ut imprimeret, quia liber curiosus erat pro iis qui delectantur antiquitatibus, et sic illis morem gessit), me inscio impressit. Et cum meo libro coniunxit librum Lucii Mauri de antiquitatibus Romae, praeposuitque meo, impulsus hac de causa, ut facilius vendere posset illum suum de antiquitatibus Romae, praeposuitque meo, impulsus hac de causa, ut facilius vendere posset illum suum de antiquitatibus propter coniunctionem librum de statuis, de qua materia nemo tractaverat. Et staim carum, praesertim cum non defraudasset me in titulo tum de antiquitate tum etiam in principio mei libri, ubi in utroque loco ponit nomen meum, qui quidem liber meus duplo maior est libro Lucii Mauri, et in prima pagina libri sui de antiquitat habet haec verba; post titulum suum coniungit: E insieme anco Di tutte le statue antiche, che per tutta Roma in diversi luoghi, e case particolari si veggono, raccolte e descritte per Ulisse Aldroandi, opera non fatta più mai da scrittore alcuno. E parimente nell'inscrittione del mio proprio libro de statuis seguono queste parole: Delle statue antiche, che per tutta Roma, in diversi luoghi e case si veggono, di messer Ulisse Aldroandi."